گفتگوی ویژه همشهری آنلاین | وضعیت حوزه سلامت روان

به گزارش همشهري‌آنلاين، كارشناسان حوزه سلامت، مي‌گويند: سلامت را بايد در ابعاد مختلف تعريف كرد و دانست كه سلامت، فقط نداشتن بیماری و نقص عضو نيست بلكه انسان سالم، انساني است كه در همه ابعاد ذكر شده، سالم باشد.

گرچه از نگاه غيرعلمي، برخي از افراد، معمول‌ترين بعد از ابعاد چندگانه سلامت را بعد جسمي آن مي‌دانند اما در اين ميان، توجه به سلامت روان، از اهميت بسيار زيادي برخوردار است چرا كه اگر روح و روان انسان به دلايل مختلف، آسيب پذيرد، جسم انسان هم بيمار مي‌شود و از لحاظ بيولوژيكي، اعضاي بدن نمي‌توانند عملكرد قابل قبولي داشته باشند و اين همه يعني آسيب.

به عبارت ساده تر، معناي انسان سالم تنها اين نيست كه وزن مناسب و ظاهر خوب، داشته باشيم و  فشارخون، ديابت و سرطان هم نداشته باشيم بلكه انسان سالم، علاوه بر اين‌ها، بايد مولفه‌هاي سلامت روان و اجتماعي را هم دارا باشد.

انسان سالم، انساني است كه سلامت رواني و اجتماعي هم داشته باشد. يعني، بتواند در برابر مشكلات زندگي صنعتي، عكس العمل مناسب نشان دهد و توانايي مقابله با استرس‌هاي زندگي را داشته باشد.

انسان سالم، انساني است كه هيچ كدام از اختلالات روانپزشكي از قبيل افسردگي، اضطراب، بي‌قراري، پرخاشگري، اعتياد و انزواطلبي را نداشته باشد و بتواند در جمع و با جمع زندگي كند.

اين همه در حالي است كه 23 درصد از مردم ايران به نوعي از يكي از اختلالات روانپزشكي رنج مي‌برند به همين دليل، براي  اينكه بدانيم براي بهبود سلامت روان مردم، دولت چه برنامه‌هايي دارد با دكتر احمد حاجبي، مديركل دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت،به گفت‌و‌گو نشسته ايم.

دكتر احمد حاجبي، معتقد است كه با اجراي طرح تحول سلامت، در حوزه سلامت روان، تغييرات بنيادي و انقلاب بزرگي رخ داده است.

مديركل دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت مي‌گويد: در طرح تحول سلامت، اقدامات موثر و بسيار سازنده اي براي اولين بار، در حوزه سلامت روان در كشور، انجام شده است. اقداماتي كه من با قاطعيت از آن‌ها به عنوان تغييرات بنيادي و انقلاب ياد مي‌كنم.

دكتر احمد حاجبي، در تشريح اقدامات دولت در حوزه سلامت روان مي‌گويد: بسياري از اقداماتي كه در حوزه سلامت روان انجام شده است، اقدامات زير بنايي و جديدي است كه تا قبل از اجرايي شدن طرح تحول سلامت، مردم از آن خدمات برخوردار نبودند اما در حال حاضر و با اجرايي شدن طرح تحول بهداشت، خدمات سلامت روان، به مردم دگرگون شد.

مديركل دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت، خاطر نشان مي‌كند: از آنجا كه زندگي شهري و صنعتي، خواه ناخواه، تغييراتي را در نحوه زندگي انسان ايجاد مي‌‌كند و همين امر سبب ايجاد استرس و فشارهاي رواني انسان امروزي مي‌شود، ضرورت داشت كه در بسته خدمات سلامت روان كه در راستاي طرح تحول سلامت به مردم ارائه شد، تغييرات بنيادي ايجاد و متغيرهاي جديدي را وارد كنيم كه تا قبل از طرح تحول سلامت، در اين حوزه، ديده نشده بود و مغفول مانده بود.

• آموزش و جذب كارشناس سلامت روان در مراكز جامع خدمات سلامت

حاجبي، اظهار داشت: يكي از اولين و زير بنايي‌ترين اقدامات در حوزه سلامت روان، جذب كارشناس ارشد روانشناسي با عنوان كارشناس سلامت روان است. كارشناسي كه در مراكز جامع خدمات سلامت مستقر و مشغول به ارائه خدمات به مردم شد، اقدامي كه تا قبل از طرح تحول سلامت، انجام نشده بود.

مديركل دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت، تاكيد مي‌كند: سيستم به گونه اي طراحي شده است كه كارشناس سلامت روان، به طور عمده، آموزش‌هاي لازم روانشناسي، توانمند سازي و مهارت آموزي را در قالب خدمات سلامت روان به مراجعه كنندگان ارائه مي‌كند و در نهايت، مسئوليت تيم درمان در هرحال به عهده پزشك است.

• تاكيد و تمركز ويژه بر موضوع پيشگيري در جلوگيري از ابتلا به اختلالات روانپزشكي

مديركل دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت، همچنين بر توجه به بحث پيشگيري در حوزه سلامت روان تاكيد مي‌كند و مي‌گويد: معتقدم كه در حوزه سلامت روان، بحث پيشگيري و تمركز و توجه ويژه برآن، بسيار مهم و اساسي است امري كه تا قبل از اجرايي شدن طرح تحول سلامت كمتر به آن توجه جدي شده بود. موضوعي كه همواره مورد تاكيد سازمان بهداشت جهاني هم بوده و است.به همين دليل يكي ديگر از اقدامات ما در حوزه سلامت روان، تمركز بر خدمات پيشگيري اوليه براي جلوگيري از اختلالات روانپزشكي است.

حاجبي مي‌گويد: به اعتقاد من، اضافه كردن بحث پيشگيري به طور نظام‌مند به بسته خدمات سلامت روان براي مردم، يك اقدام بنيادي و اساسي  است و شواهد بين المللي هم بيانگر آن مي‌باشد كه اين اقدام يك اقدام هزينه - اثر بخش است. علاوه بر اين، توجه و تمركز بر موضوع پيشگيري، در حوزه سلامت روان،  نشانگر آن است كه فعاليت‌هاي وزارت بهداشت در راستاي طرح تحول سلامت، سلامت محور و سلامت نگر است و به بهداشت و پيشگيري توجه جدي شده است.

او اضافه مي‌كند: توجه به پيشگيري در حوزه سلامت روان،  از هزينه‌هاي درماني مي‌كاهد و بدين ترتيب نظام سلامت كشور با تاكيد و اولويت قرار دادن موضوع مهم بهداشت و پيشگيري متحمل هزينه‌هاي درمان نمي‌شود و به اين ترتيب مردم نيز زندگي توام با سلامت و بانشاطي خواهد داشت و بهتر مي‌توانند در روند توسعه كشور به دولتمردان و مسئولان كمك كنند.

• ارائه خدمات غير دارويي و روانشناختي به موازات درمان‌هاي دارويي

مديركل دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت، يكي ديگر از اقدامات دولت در حوزه سلامت روان را ارائه خدمات غير دارويي و روانشناختي به موازات درمان‌هاي دارويي ذكر مي كند و مي گويد: ارائه خدمات غير دارويي و روانشناختي به موازات درمان‌هاي دارويي هم اقدام جديدي است كه نتايج قابل قبول و اثر بخشي داشته است.

• تدوين بسته‌هاي آموزشي براي توانمند‌سازي پزشكان عمومي

حاجبي از ديگر خدمات سلامت روان در طرح تحول سلامت را تدوين بسته‌هاي آموزشي براي توانمند سازي پزشكان عمومي در حوزه سلامت روان، ذكر مي‌كند و معتقد است كه با اين اقدام كه در قالب كتابچه هاي آموزشي به پزشكان عمومي ارائه مي‌شود تمام زنجيره‌هاي لازم براي ارائه خدمات لازم به مردم تكميل مي‌شود و بدين ترتيب، مردم نيز از ارائه خدمات ابراز رضايت خواهد كرد.